Od czasu, jak w życiu człowieka pojawił się kot ludzie dostrzegali jego nadprzyrodzone zdolności. Z tego powodu koty były czczone jako bóstwa, ale też z tego powodu były palone na stosie. Swoich zdolności kot nie zawdzięcza jednak pozaziemskim mocom a własnym zmysłom. Nie wszystkie jednak zdolności kota ludzie potrafią sobie wytłumaczyć. Do tych zdolności należą między innymi zdolność do przewidywania trzęsień ziemi, tsunami, wybuchu wulkanu i nadchodzącej burzy.
Nie ma zgodności, co do tego na czym polega ta kocia zdolność. Jedni naukowcy uważają, że koty wrażliwe są na drobne wibracje skorupy ziemskiej, których nie wyczuwają urządzenia pomiarowe. Trzęsienie ziemi nie występuje jako jeden wstrząs a narasta stopniowo a koty potrafią dużo wcześniej niż urządzenie pomiarowe wyczuć zmiany w wibracjach skorupy ziemskiej. Inni naukowcy twierdzą, że koty wyczuwają stałe w czasie pole elektryczne, które wytwarza się w okresie poprzedzającym trzęsienie ziemi. Jeszcze inni uczeni są zdania, że koty wyczuwają nawet najmniejsze przesunięcia pola magnetycznego Ziemi, które towarzyszą wstrząsom. Jeszcze inni naukowcy uważają, że koty reagują na trzy bodźce: przesunięcie pola magnetycznego, drobne wibracje, wzrost aktywności elektrostatycznej.
Najwcześniejsze wzmianki o nienaturalnym zachowaniu kotów i innych zwierząt przed trzęsieniem ziemi pochodzą z Grecji z 373 r. p.n.e. Koty przed trzęsieniem ziemi są nienaturalnie podniecone i wykazują chęć ucieczki a jeśli nie mają takiej możliwości w popłochu szukają jakiegoś zakamarka, który uznają za bezpieczny. Kotki, które mają dzieci usiłują przenieść je w miarę bezpieczne w ich pojęciu miejsca. Typowo domowe niewychodzące koty chcą być bardzo blisko swojego człowieka. Wielu właścicieli kotów mieszkających na terenach sejsmicznych uważnie obserwuje zachowanie swoich pupilów i wiele z nich zawdzięcza im życie.
Koty w podobny sposób potrafią sygnalizować wybuch wulkanu. Najbardziej znanym przykładem z historii jest wybuch Wezuwiusza w 79 r. n. e., który zniszczył trzy miasta: Pompeje, Stabii i Herkulanum. Prawie w każdym z domów w tych miastach mieszkał kot a miejscowa ludność obserwowała zachowanie kotów, które ostrzegało ich prze wybuchami wulkanu. Podczas erupcji wulkanu w 79 r. n. e. wymienione miasta utonęły pod kilku metrową warstwą popiołu i pumeksu. Podczas prac wykopaliskowych, które rozpoczęto w 1748 roku (prace trwają do dzisiaj) ustalono, że w Pompejach zginęło około 2000 osób, co oznacza, że większość mieszkańców zdążyła uciec. Mieszkańców uratowały nie tylko koty ale także wydobywający się z wulkanu na kilka dni przed erupcją dym. Nie znaleziono pod popiołem i pumeksem żadnych zwłok kotów z czego wynika, że wszystkie zdążyły opuścić przed erupcją zagrożony teren. Również współcześni mieszkańcy Włoch doceniają koci system wczesnego ostrzegania – prawie w każdym domu w miastach lezących bezpośrednio u podnóża wulkanu Etna mieszka kot. Koty mieszkają także prawie z każdą japońską rodziną.
Koty ostrzegają także przed tsunami i burzami. Fale tsunami wywołane są podwodnym trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu, osuwiskiem ziemi lub cieleniem się lodowców. Zdarz się, że wywołuje je upadek meteorytu. W 2004 roku na długo przed nadejściem tsunami zaobserwowano dziwne zachowanie kotów (i innych zwierząt) – wszystkie wyruszyły z terenów przyoceanicznych w głąb lądu. Gdyby ludzie, przebywający na wybrzeżach Indonezji, Indii, Sri Lanki i Tajlandii zwrócili bardziej szczegółową uwagę na zachowanie kotów (i innych zwierząt) byłoby znacznie mniej ofiar. Burze koty także wyczuwają na długo przed ich wystąpieniem. Tę zdolność kotów od wieków wykorzystywali Japończycy: prawie na każdym statku wypływającym na połów wśród członków załogi znajdował się kot.
Koty potrafią ostrzegać nie tylko o nadchodzących zjawiskach wywołanych siłami natury. W mediach można usłyszeć od czasu do czasu o kotach, które obudziły ludzi z powodu ulatniającego się gazu, tlenku węgla czy wybuchu pożaru. Podczas drugie wojny światowej koty ostrzegały domowników przed nalotami bombowymi. W amerykańskiej bazie na Wyspach Salomona przygarnięty prze żołnierzy kot ostrzegał przed bombardowaniem dużo wcześniej niż aparatura wojskowa. Kiedy kot stawał się nerwowy i uciekał do schronu wiadomo było, że za jakiś czas nadlecą japońskie bombowce. Co ciekawe kot nie reagował na przelot amerykańskich samolotów, tylko japońskie kojarzył z bombardowaniem.
Po trzęsieniu ziemi w Kobe (1995) japońskie uniwersytety zaczęły badać problematykę zwierząt i trzęsienia ziemi. Badania są cały czas kontynuowane. Profesora Ohta pobrał próbkę krwi od zwierząt, które zachowywały się nietypowo przed trzęsieniem ziemi w Kobe i rozpoczął dekodowanie genów w nadziei znalezienia sekwencji genu umożliwiającą kotom przewidywanie trzęsień ziemi. Jest to ogromne przedsięwzięcie i będzie trwać długo. Inny zespół naukowców japońskich w 2014 roku opublikował wyniki badan przeprowadzonych po trzęsieniu ziemi w Japonii w 2011 roku, w których wzięło udział 1200 właścicieli psów i 703 właścicieli kotów z rejonu prefektury Fukushima. Z badań wynika, że koty zachowywały się nienaturalnie na obszarze od 140 km od epicentrum, psy natomiast od 2,3 km od epicentrum. Nietypowe zachowanie psów w zdecydowanie największym odsetku obserwowane było tuż przed trzęsieniem i w pierwszej minucie po uderzeniu. W przypadku kotów nietypowe zachowanie u większości kotów, które wyczuły trzęsienie ziemi obserwowano w ciągu kilku godzin przed trzęsieniem i bezpośrednio prze nim. Spory odsetek kotów zaczął się dziwnie zachowywać 2-3 dni przed trzęsieniem a niektóre koty zachowywały się dziwnie już 6 dni przed trzęsieniem. Jak wynika z badań, koty znacznie szybciej niż psy przewidują niebezpieczeństwo trzęsienia Ziemi i z znacznie dalszej odległości od epicentrum. Niestety nadal nie wiadomo, w jaki sposób koty wyczuwają niebezpieczeństwo ani też dlaczego pewien odsetek kotów nie reaguje nienaturalnie w przypadku zagrożenia trzęsieniem ziemi. Może jedne koty bardziej widocznie okazują zmianę zachowania a inne okazują je w mniej widoczny sposób a ich właściciele nieuważnie je obserwują a może, jak uważa profesor Ohta, zdolność ta uwarunkowana jest genetycznie. Być może kiedyś doczekamy się wniosków z badań dotyczących tej problematyki i dowiemy się w jaki sposób koty wyczuwają nadchodzące zagrożenia.
Niech Kot będzie z Tobą
Set & Thot
Ikeya, M. (2004), Earthquakes and animals: Legends From the people to learn, World Scientific Singapore.
Kirschvink, J. L. (2000). Earthquake Prediction by Animals: Evolution and Sensory Perception, Bull. Seism. Soc. Am., 90, pp. 312-323.
Rand B. (198. An Evaluation of the Animal Behavior Theory for Earthquake Prediction, California Geology, v41, n2.
Quammen, D. (1985). Animals and earthquakes: This World, San Francisco Chronicle, April 21, p. 15-16.
Yamauchi, H., Uchiyama, H., Ohtani, N., & Ohta, M. (2012). Unusual animal behaviour preceding the 2011 earthquake off the Pacific coast of Tohoku, Japan: A way to predict the approach of large earthquakes Animals, Animal Psychology, 131-145.
