JULIA PSZOWSKA
Rozpoczęty całkiem niedawno sezon wakacyjny sprawia, że wszyscy zastanawiają się, w jakim zakątku świata wypocząć. Niektórzy wolą zostać na rodzimym podwórku czy uciec od upału w chłodniejsze rejony, jedni natomiast wybierają ciepłe Włochy, drudzy Grecję, jeszcze inni Turcję czy położony całkiem niedaleko Cypr.
Dziś przyjrzymy się temu ostatniemu, mianowicie Cyprowi i to nie ze względu na planowanie wakacyjnego wypoczynku a na wywodzącą się właśnie z tego państwa rasę kota, mianowicie kota Afrodyty. Nazwa tej rasy ma bezpośredni związek z wyspą, albowiem Cypr to wyspa Afrodyty – greckiej bogini miłości i piękna, która według legend miała się narodzić z morskiej piany u jej wybrzeży. Trudno więc o lepszą nazwę dla wyjątkowo urodziwego, rodzimego kota cypryjskiego, niż właśnie kot Afrodyty.
Przyjmuje się, że koty o których obecnie mowa pojawiły się na Cyprze w starożytności, rodzimi mieszkańcy wyspiarskiego miasta nie są jednak w stanie jednogłośnie stwierdzić, kiedy i w jaki sposób rasa ta pojawiła się i przejęła wyspiarską wyspę. Jednak w 2001 roku francuscy archeolodzy znaleźli na Cyprze grób, którego wiek określono na dziewięć i pół tysiąca lat. Zawierał on szczątki człowieka i kota pochowanych wspólnie. Odkrycie to odebrało palmę pierwszeństwa Egipcjanom, którym przypisywano udomowienie kota.
Cypryjczycy są bardzo dumni z tego faktu, traktują swoje koty jako dziedzictwo narodowe i wprowadzają na arenę kocich ras dwie nowe: Kota Afrodyty (Aphrodite Cat, Aphrodite Giant) nazywanego również Cypryjskim Kotem Górskim (Cyprus Mountain Giant) oraz Koty Świętej Heleny. Co do tej ostatniej rasy, to wypiera ona z wyspy Koty Afrodyty, albowiem tych jest już na Cyprze bardzo niewiele, podczas gdy koty Świętej Heleny można spotkać praktycznie we wszystkich miastach na wyspie.
Jako, że czworonogi mieszkały głównie w cypryjskich górach, rasa określana jest również jako cyprus mountains cats. Właśnie w górskich rejonach wykształcił się nie tylko wygląd, ale i charakter rasy. Kot Afrodyty jest dość duży, ważąc średnio ok. 6 kilogramów. Koty z Cypru posiadają gęste i grube futro, dzięki któremu nie są im straszne mroźne zimy albo gorące lata.
Koty te uważane są także za najstarszą rasę kotów udomowionych. Rasa powstała bez ingerencji człowieka i udziału genów innych europejskich czy azjatyckich ras. Przyjrzyjmy się jednak rasie nieco bliżej i skupmy się najpierw na jej ogólnym wyglądzie. Koty mimo swojej dosyć okazałej wadze są muskularne, jednak wciąż zgrabne i pełne gracji. Głowa, kiedy spojrzymy od przodu układa się w wydłużony trójkąt z prostą linią policzków, pyszczek ma lekkie zagłębienie poniżej wysokości oczu. Szczęki są silne, broda jest wydatna a czoło lekko zaokrąglone, górna część czaszki posiada lekkie wysklepienie. Nos jest długi i prosty, uszy natomiast są szeroko rozstawione, mają dużą lub średnią wielkość i powinny być wzajemnie ustawione w formie otwartej litery V. Oczy tej rasy mają kształt oliwek, od nieco zaokrąglonych do owalnych, dopuszczalne są wszystkie kolory, które są jednolite – oczy mogą być zarówno niebieskie, żółte jak i zielone, nie ma jednak większego znaczenia czy ich odcień jest jaśniejszy czy ciemniejszy. Tułów jest duży i mocny, kark i grzbiet są długie tak samo jak i łapy, tylne jednak są nieco dłuższe od przednich. Plecy i biodra bardzo dobrze umięśnione. Kot ten występuje w odmianach krótkowłosej i półdługowłosej, ale znacznie częściej można spotkać koty półdługowłose. Futerko kota Afrodyty jest bardzo miękkie, delikatne, ale jednocześnie stanowi doskonałą termoizolację w porze zimowej. Jest też wodoodporne. Latem kot traci większość podszerstka, a sierść jest wyraźnie krótsza. U odmiany półdługowłosej ogon jest dobrze owłosiony i zakończony pióropuszem. Niezależnie od długości sierści pielęgnacja kotów tej rasy jest bardzo łatwa, wystarczy albowiem przeczesać sierść raz w tygodniu, w okresie linienia zrobić to nieco częściej, w ilości dostosowanej do potrzeb. Ich sierść nie kołtuni się a same kotki bardzo lubią czesanie, ich pielęgnacja powinna być więc przyjemnością i dla czworonoga jak i dla właściciela.
Umaszczenie sierści jest dowolne, uznawane są wszystkie kolory z wyjątkiem: czekoladowego, liliowego, cynamonowego, rozcieńczenia fawn (płowego), colorpoint łącznie z genem burmańskim i norka (mink); zwierzęta jednobarwne (tzw. solid) nie mogą mieć domieszki białego, a w przypadku odmiany bicolor pożądany jest nieregularny rysunek. Koty te są także odporne na choroby, warto jednak nie bagatelizować stanu zdrowia czworonoga i regularnie wybierać się na kontrolę stanu zdrowia do weterynarza. Koty, jeżeli są zdrowe i mają dobre warunki życiowe mogą dożyć do piętnastu lat. Jeśli chcemy aby nasz przyjaciel mógł dożyć sędziwego wieku, należy zwracać uwagę na jego dietę. Energiczne i skoczne koty Afrodyty wymagają wysokiej jakości pożywienia bogatego w białko i tłuszcz zwierzęcy. W żywieniu tych kotów stosować można zarówno pełnoporcjowe karmy gotowe, jak i odpowiednio suplementowaną dietę typu BARF.
Warto więc zapytać, czym jest dieta typu BARF? Jest to dieta która jest najbardziej znanym i popularnym modelem żywienia psów i kotów. To akronim zwrotu: „Biologically Appropriate Raw Food” („Bones and raw food”), które w tłumaczeniu na język polski oznacza: „Biologicznie odpowiednie surowe jedzenie”. Oznacza model naturalnego żywienia czworonogów. BARF to najbardziej optymalne dla zdrowia i kondycji kota żywienie surowymi, nieprzetworzonymi przemysłowo, naturalnymi produktami pochodzenia zwierzęcego (mięso, podroby, kości mięsne, ryby, jaja) w odpowiednich proporcjach, z ewentualnym dodatkiem surowych wybranych warzyw i owoców – model żywienia odpowiadający naturalnej diecie kota. Najbardziej optymalne, ponieważ oznacza karmienie mruczka żywnością nieprzetworzoną i takimi produktami, które odpowiadają fizjologii tego gatunku.
Logika takiego sposobu żywienia jest taka, że udomowione koty nie różnią się pod względem fizjologii układu pokarmowego od swoich przodków. Dlatego zdaniem I. Billinghursta optymalne dla nich pożywienie to takie, które stanowiło pożywienie kotów przez tysiące lat ewolucji. W efekcie działalności hodowlanej człowiek dokonał zmian fenotypowych kotów, jednak nie wpłynęło to na zmiany systemu trawiennego tych zwierząt.
Wracając jednak do opisu rasy, skupić należy się na ich charakterze. Cypryjskie czworonogi wyróżniają się wesołym usposobieniem, a także cenią sobie życie u boku domowników. Lubią przebywać w towarzystwie ludzi oraz znakomicie odnajdują się w grupie innych kotów. Uwielbiają się bawić, przez co nadają się do wychowywania ich razem z małymi dziećmi. Jako jedna z nielicznych kocich ras, kot Afrodyty wykazuje się ogromną cierpliwością, a także bywa bardzo spokojny, gdy wymaga tego sytuacja. Zdecydowanie, kot Afrodyty może stać się wspaniałym, oddanym członkiem każdej rodziny, problem jednak pojawia się jeżeli chodzi o dostępność tego kota w Polsce, albowiem tę rasę można spotkać tylko w dwóch hodowlach na terenie naszego kraju, KiciaPL oraz Rasowy KotPL. Chcąc przyjrzeć się wadom i zaletom tej rasy, do wad należy zdecydowanie ich dostępność. Co do zalet natomiast, to warto powiedzieć o już wspomnianej, dobrej odporności kota z wyspy, istotne jest także to, że jest to kot bardzo łagodny i towarzyski, który nie ma w zwyczaju narzucać się i męczyć innych domowników. Koty Afrodyty nie są konfliktowe we współżyciu z innymi zwierzętami, mogą zamieszkać zarówno z innymi kotami, jak i psami (więc powiedzenie “żyć jak pies z kotem” nijak ma się do cypryjskiego czworonoga). W „sprawach spornych” nie używają pazurów i zębów, a jedynie odchodzą „obrażone”. Duża inteligencja kotów tej rasy sprawia, że szybko uczą się prostych sztuczek. Kot Afrodyty jest kotem rodzinnym, nadaje się zarówno do rodzin z dziećmi jak i dla osób starszych, co sprawia, że jest wręcz idealnym kandydatem na towarzysza. Mruczki szybko przywiązują się do właściciela i wytwarzają z nim silną więź, potrzebują więc bliskości kontaktu z człowiekiem.
Kot Afrodyty to jak na razie rasa rzadka. W Europie żyje około 50 osobników. Na Cyprze także ich populacja nie jest już tak liczna – w niektórych regionach są to zwierzęta podziwiane i chętnie pokazywane jako element narodowego dziedzictwa, w innych jednak – nie są darzone szczególną sympatią, padają nawet ofiarą myśliwych. Hodowle kotów Afrodyty mają na celu zachowanie tej starej rasy i jej wyjątkowych cech – zarówno wyglądu, jak i wspaniałego charakteru. Kotów tych nie można krzyżować z przedstawicielami innych ras.
Założenie hodowli kotów Afrodyty nie jest proste. Każda hodowla podlega rygorystycznym zasadom mającym na celu niedopuszczenie do krzyżowania się tych kotów z innymi rasami czy nawet cypryjskimi kotami posiadającymi domieszkę innej krwi. Aby zarejestrować hodowlę, należy posiadanego kota poddać badaniu genetycznemu, wykonywanemu w USA. Jednocześnie niedopuszczalny jest chów wsobny. Dlatego zakup kociaka z takiej hodowli to gwarancja, że otrzymamy pupila czystej krwi cypryjskiej, mogącego się poszczycić wielopokoleniowym drzewem genealogicznym.
Cypryjskie czworonogi na pierwszy rzut oka wydają się być zwyczajnymi kotami, nad którymi nie ma co się rozwodzić, bo przecież kot jak kot – miauczy, bawi się, śpi – i jest często tylko domowym pupilem. Jeżeli jednak poświęcimy mu odpowiednio dużo uwagi i miłości, ten z pewnością odwdzięczy się tym samym – w końcu jak na pochodzącego z wyspy miłości mruczka przystało.
